Ludwinowo, stanowisko 7. Osada neolityczna na Kujawach / Ludwinowo, site 7. Neolithic settlement in Kuyavia
Redaktor/Editor: Joanna Pyzel 
Seria/Series: Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne 8
Wydawcy/Publishers: Wydawnictwo Profil-Archeo; Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Opis/Physical description: oprawa twarda/hardcover; format: 215 × 305 mm; liczba stron/pages: 363; year of publication/rok wydania: 2019
DOI: 10.33547/ODA-SAH.08.Lud
Tom 8 serii Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne to zredagowane przez Joannę Pyzel monograficzne opracowanie neolitycznych faz zasiedlenia stanowiska w Ludwinowie 7 na Kujawach. Publikacja, pod wieloma względami nowatorska i przełomowa, jest szczególnie ważna ze względu na fakt, iż przedstawia rezultaty projektu scalenia wyników badań dwóch ekspedycji prowadzących (w różnych warunkach) wykopaliska ratownicze na jednym stanowisku. Wyniki prezentowane w kolejnych rozdziałach przekonują, że projekt ten należy uznać za udany i godny naśladowania!
Monografia stanowi cenne źródło do badań nad strukturą zabudowy i dynamiką rozwoju osiedli wczesnorolniczych (rozdz. 2). Szczegółowe analizy form domostw (we wczesnej fazie głównie długich domów), ceramiki, materiałów krzemiennych i kamiennych przeprowadzono z uwzględnieniem podziału na fazy osadnicze: kultury ceramiki wstęgowej (KCWR) – kilka faz, kultur postwstęgowych (KPCW), kultury amfor kulistych (KAK) i kultury ceramiki sznurowej (KCS) (rozdz. 2-6). Ludwinowo 7 dostarczyło jednak przede wszystkim niespotykanie drobiazgowej ewidencji początków mleczarstwa w Europie, m.in. dzięki najliczniejszej serii analiz pozostałości lipidów na ceramice jaką wykonano dla pojedynczego stanowiska archeologicznego. Strategie gospodarcze podejmowane w VI tysiącleciu p.n.e. przez pierwszych rolników w tej części Europy pomogły naświetlić nie tylko analizy tłuszczów zachowanych na ceramice (rozdz. 9), ale również drobiazgowe studia archeozoologiczne (rozdz. 7.1-7.2), w tym oparte na analizach izotopowych zębów bydlęcych (rozdz. 7.3) czy analizy archeobotaniczne (rozdz. 10). Chronologia stanowiska została rozpracowana dzięki połączeniu statystycznych metod analizy zdobnictwa ceramiki oraz metody radiowęglowej. Całość tworzy opracowanie, które na lata pozostanie kamieniem milowych w badaniach początków gospodarki rolniczej w Europie.
Publikacja powstała dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (program Dziedzictwo kulturowe, priorytet Ochrona zabytków archeologicznych).
Volume 8 of the Saved Archaeological Heritage series is the monograph of Neolithic phases of the settlement in Ludwinów site 7 in Kujawy, edited by Joanna Pyzel. The study, which is innovative and groundbreaking in many respects, is particularly important due to the fact that it offers the results of the project merging the results of the research of two expeditions conducting (in different conditions) rescue excavations in one site. The results presented in the following chapters argue that this project should be recognized for being successful and worth following!
The monograph is a valuable source for research on the structure of buildings and the dynamics of development of early agricultural settlements (chapter 2). Detailed analyzes of house forms (in the early phase, mainly longhouses), ceramics, flint and stone materials were carried out taking into account the division into settlement phases: Linear Pottery Culture (LBK) – several phases, post-Linear cultures (post-LBK), Globular Amphora Culture (GAC) and Corded Ware Culture (CWC) (chapters 2-6). Ludwinowo 7, however, provided, above all, unusually fine-grained records of the beginnings of dairying in Europe, mostly thanks to the most numerous series of analyzes of lipid residues on ceramics that was made for a single archaeological site. Economic strategies undertaken in the sixth millennium BC by the first farmers in this part of Europe, were illuminated not only thanks to analyses of fats preserved on ceramics (chapter 9), but also by detailed archezoological studies (chapter 7.1-7.2), including those based on isotope analyses of bovine teeth (chapter 7.3) or archaebotanical analyses (chapter 10). The chronology of the site was worked with help of the combination of statistical methods of analysing ceramic decoration and the radiocarbon method. The whole creates a study that for years will remain a milestone in the study of the beginnings of agricultural economy in Europe.
DOI items (chapters):
2.1. Obiekty nieruchome KCWR / 2.1. LBK non-portable features
2.2. Zabytki ruchome KCWR. Ogólna charakterystyka / 2.2. LBK artefacts. General characteristics
2.5. Organizacja przestrzenna osady KCWR / 2.5. Spatial organisation of the LBK settlement
3. Ślady osadnictwa kultur postlinearnych / 3. Traces of post-LBK occupation
4.1. Osadnictwo ludności kultury amfor kulistych / 4.1. Globular Amphora Culture occupation
4.2. Osadnictwo kultury ceramiki sznurowej / 4.2. Corded Ware Culture occupation
5. Wytwórczość krzemienna społeczności neolitycznych / 5. Lithic production of Neolithic communities
6. Analiza neolitycznych zabytków kamiennych / 6. The analysis of Neolithic stone artefacts
Ludwinowo, stan. 7. Plan stanowiska / Ludwinowo, site 7. Site plan