Kazimierza Wielka, stanowisko 12. Od neolitycznej osady do cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich
Redaktorzy/Editors: Marcin M. Przybyła, Anita Szczepanek, Joanna Zagórska-Telega
Seria/Series: Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne 12
Wydawcy/Publishers: Stowarzyszenie Archeologów Terenowych „Stater”; Wydawnictwo Profil-Archeo
Opis/Physical description: oprawa twarda/hardcover; format: 215 × 305 mm; liczba stron/pages: 351; place and year of publication/miejsce i rok wydania: Pękowice – Kraków 2024
Cena/Price: 0 zł (zdobądź egzemplarz promocyjny dostępny jako gratis do innych zakupów/get free copy as a gift to another purchase)
ISBN: 978-83-66579-34-7
DOI: 10.33547/ODA-SAH.12.Kaz
Bogato ilustrowana książka pod redakcją Marcina M. Przybyły, Anity Szczepanek i Joanny Zagórskiej-Telegi to recenzowana monografia wielokulturowego stanowiska z zachodniomałopolskiej wyżyny lessowej, z materiałami głównie z neolitu, wczesnej epoki brązu i okresu rzymskiego, o ponadlokalnej randze odkryć. Na szczególną uwagę zasługują relikty osiedla kultury trzcinieckiej otoczonego rowem, zawierającym depozyt szczątków ludzkich (być może rytualnie przeniesionych ze starszej nekropoli) oraz cmentarzysko z przełomu okresu przedrzymskiego i rzymskiego, o nietypowej dla Małopolski przewadze grobów inhumacyjnych i świadectwach obcej (wielbarskiej?) proweniencji części zmarłych – zwłaszcza kobiet. Wśród publikowanych zespołów znajduje się grób z importowaną, rzymską situlą brązową, której odkrycie w 2024 r. obiegło media w Polsce i na świecie. Materiały publikowane są wspólnie przez badaczy stanowiska i zaproszonych specjalistów. Dość liczne pochówki ludzkie zbadano zarówno pod kątem wieku i płci za pomocą metod antropologii fizycznej, jak i pod kątem diety i mobilności za pomocą metod opartych na izotopach stabilnych. Wykonano także analizę anomalii tafonomicznych. Zabytki z grobów z przełomu okresu przedrzymskiego i rzymskiego poddano szeregowi analiz, w tym analizie proweniencyjnej z wykorzystaniem izotopów ołowiu, dzięki które zidentyfikowano pochodzenie surowca miedzianego m.in. rzymskiej situli. W całości, tom jest kolejnym świadectwem niezwykłego potencjału dziedzictwa archeologicznego zachodniej Małopolski i przykładem umiejętnej współpracy samorządu, badaczy i sektora prywatnego. Wydanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
The richly illustrated book edited by Marcin M. Przybyła, Anita Szczepanek and Joanna Zagórska-Telega is a peer-reviewed monograph of a multicultural site from the Western Lesser Poland Loess Upland, with materials mainly from the Neolithic, Early Bronze Age and Roman period, with discoveries of supra-local importance. Particularly noteworthy are the relics of the Trzciniec culture settlement surrounded by a ditch, containing a deposit of human remains (perhaps ritually transferred from an older necropolis) and a cemetery from the turn of the pre-Roman and Roman periods, with an unusual for Lesser Poland predominance of inhumation graves and evidence of foreign (Wielbark?) provenance of some of the deceased – especially women. Among the published assemblages is a grave with an imported Roman bronze situla, the discovery of which in 2024 was widely reported in the media in Poland and around the world. The materials are published jointly by the site researchers and invited specialists. Quite a few human burials were examined both in terms of age and sex using physical anthropology methods, and in terms of diet and mobility using methods based on stable isotopes. An analysis of taphonomic anomalies was also performed. Artefacts from graves from the turn of the pre-Roman and Roman periods were subjected to a series of analyses, including a provenance analysis using lead isotopes, thanks to which the origin of the copper raw material was identified, e.g. for the Roman situla. As a whole, the volume is a great testimony to the extraordinary potential of the archaeological heritage of western Małopolska and an example of skillful cooperation between local stakeholders, researchers and the private archaeological company. The publication was co-financed from the funds of the Ministry of Culture and National Heritage. The publication is in Polish with English summaries of each chapter and bilingual figure captions.
DOI items: