PL 32-087 Pękowice k. Krakowa, ul. Jurajska 23

(48 12) 665-10-11 wydawnictwo@profil-archeo.pl

Kartki z dziejów igołomskiego powiśla

Kartki z dziejów igołomskiego powiśla

Redaktor/Editor: Krzysztof Tunia

Opis/Physical description: oprawa twarda/hardback; format/dimensions: 238 × 287 mm; liczba stron/number of pages: 358, liczne ilustracje cz-b i kolorowe/numerous b-w and colour illustrations, rok wydania/year of publication: 2020

DOI: 10.33547/Igolomia2020
ISBN 978-83-952339-9-9

Kup teraz/Buy now: dostępne wyłącznie egzemplarze promocyjne

 

„Kartki z dziejów igołomskiego powiśla” to monumentalne, bogato ilustrowane zbiorowe dzieło poświęcone dziejom skrawka Małopolski leżącego na północny-wschód od Krakowa, na zachodniomałopolskiej wyżynie lessowej. Ten obszar, znany od lat archeologom jako swoiste eldorado, zasiedlany przez kolejne grupy ludzkie począwszy od łowców-zbieraczy z okresu paleolitu, poprzez pasterzy kultury ceramiki sznurowej, aż po twórców igołomsko-zofipolskiego centrum produkcji ceramiki toczonej na kole u schyłku okresu rzymskiego, również w czasach historycznych odgrywał znaczącą rolę dzięki położeniu na przedpolu stolicy Małopolski. Monografia pod redakcją dra Krzysztofa Tuni, archeologa, który poświęcił badaniom tego regionu większą część swojej kariery zawodowej, oddaje aktualny stan badań nad prehistorią i historią tej części przywiśla. Walorem publikacji jest fakt, że poszczególne rozdziały pochodzą „z pierwszej ręki”: spod pióra badaczy, którzy sami prowadzili tu wykopaliska, kwerendy historyczne czy studia antropologiczne, a dziś syntetyzują ich wyniki w przystępnej dla szerokiego grona odbiorcy formie. Lekturze towarzyszy myśl o długim trwaniu – to zresztą nieuniknione, gdy w jednej książce czytamy o strategiach przetrwania pierwszych rolników z VI tysiąclecia przed Chr., innowacjach ich słowiańskich następców z VI w. po Chr., nastawieniu miejscowych chłopów do Powstania Styczniowego czy stosunku ludności wiejskiej wobec okropieństw holokaustu…

„Cards from the history of Igołomia region on the Vistula River” is a monumental, richly illustrated collective work devoted to the history of a patch of Małopolska (Lesser Poland; S Poland) located north-east of Kraków, in the Western Lesser Poland Loess Upland. This area is known to archaeologists for years as a kind of Eldorado, inhabited by subsequent human groups, ranging from Palaeolithic hunter-gatherers, through the shepherds of the Corded Ware culture, to the creators of the Igołomia-Zofipole wheel-trown pottery production center in the late Roman period. It played a significant role also in historical times, thanks to its location in the foreground of the capital of Małopolska. The monograph edited by Dr. Krzysztof Tunia, an archaeologist who has devoted most of his professional career to researching this region, reflects the current state of research on the prehistory and history of this part of the Vistula river. The advantage of the publication is the fact that the individual chapters come „first hand”: from the researchers who have conducted excavations, historical queries or anthropological studies here, and today synthesize their results in a form accessible to a wide audience. The reading is accompanied by the thought of longue durée – it is inevitable, in fact, when in one book one reads about the subsistence strategies of the first farmers from the 6th millennium BC, the innovations of their Slavic successors from the 6th century AD, the bias of local peasants toward the January Uprising or the attitude of the rural population in the face of the atrocities of the Holocaust…

Prezentowana publikacja to wspólne przedsięwzięcie geografów, archeologów i historyków, wielowątkowa opowieść o wydarzeniach z różnego powodu ważnych lub takich, które dzisiaj za ważne uważamy. Nie wszystkich, niestety. Złożoność wydarzeń historycznych, mijający czas, niedostatek badań i brak źródeł, z których zdobywamy wiedzę, czyni zestaw owych tytułowych „kartek” wyborem, po części subiektywnym. Jest on tylko podsumowaniem etapu prac na żmudnej drodze odsłaniania przeszłości. Etapu jednak – jak sądzę – ważnego, bo oświetlającego część z owych kart zapisanych w księdze historii. Tych, które odczytaliśmy. Pozostałe czekają jeszcze na odkrycie, niektóre zbutwiały, inne spłonęły. Ważna była każda z nich. Jeśli utracimy ich zbyt wiele, wiedza będzie ułomna, pełna luk i niedomówień. I jeszcze jedno… Niekiedy kartki z nieodległej w czasie historii to wciąż pola bujnie porośnięte chwastem niepamięci, czasami jakby niechętnie plewionym… Każda epoka, każdy dzień mają przecież swoje cienie i chwile chwały – nieodłączne składniki dziejów. Nie można ich cofnąć, trzeba przyjąć „z całym dobrodziejstwem inwentarza”. Gdyby udało się ową przeszłość przywołać, przyniosłaby po części rozczarowanie – wcześniejsze stulecia nie były pozbawione problemów i napięć. A tylko nasze romantyczne marzenie (aurea prima sata est aetas…) ocenzurowało wiele konfliktów czasów zaprzeszłych, stwarzając fikcję „złotych wieków”. Tych, którzy szukają w przeszłości wyłącznie „chwały czasów minionych”, czeka najczęściej rozczarowanie (ze wstępu K. Tuni).

Książkę wydało w wydawnictwie Profil-Archeo Stowarzyszenie Folklorystyczne „Kuźnia”, dzięki środkom z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.

 

DOI items (rozdziały/chapters):

Wprowadzenie w dzieje igołomskiego powiśla

Plany i mapy historyczne rejonu Igołomi i Wawrzeńczyc

Historia geologiczna i współczesna rzeźba terenu

Paleolityczna kolonizacja południowych rubieży zachodniomałopolskiej wyżyny lessowej

Igołomska terasa Wisły w VI tysiącleciu p.n.e. – czas pierwszych rolników

Schyłek epoki kamienia i początki epoki brązu w okolicach Igołomi i Wawrzeńczyc

Nadwiślański region w wschód od Krakowa na przełomie er

Pierwsi Słowianie nad Wisłą w rejonie Krakowa

Słowiańskie osadnictwo w fazie plemiennej i wczesnopaństwowej (VII/VIII–XIII wiek)

Igołomia i Wawrzeńczyce – dwa kościoły przy Wielkiej Drodze

Wszystko płynie, czyli o pochodzeniu mieszkańców parafii Wawrzeńczyce

Rozdzióbią nas kruki, wrony…, czyli Powstanie Styczniowe na ziemiach igołomsko-wawrzeńczyckiego powiśla

Celnica na granicy imperium – Muzeum św. Brata Alberta w Igołomi

Wielka Wojna na nadwiślańskim przedpolu Twierdzy Kraków

Lotnisko Pobiednik 1939

Krew germańska – krew polska. Badania antropologiczne i medyczne mieszkańców Wawrzeńczyc podczas II wojny światowej

Zagłada Żydów z Wawrzeńczyc w czasie II wojny światowej w świetle akt gminnych

Pałacu w Igołomi dzieje najnowsze