PL 32-087 Pękowice k. Krakowa, ul. Jurajska 23

(48 12) 665-10-11 wydawnictwo@profil-archeo.pl

Zwierzęce szczątki kostne / Animal remains

DOI: 10.33547/Lubenov2022.15

Zwierzęce szczątki kostne / Animal remains

by Daniel Makowiecki 1 , Marzena Makowiecka 2

1 – Instytut Archeologii, Wydział Nauk Historycznych, ul. Szosa Bydgoska 44/48, 87-100 Toruń; 2 – badaczka niezrzeszona, ul. Zakątek 3, 62-090 Rokietnica

In: A. Michalak (ed.) 2022. Castrum Lubenov. Tragiczne dzieje średniowiecznej wieży w Lubrzy, pp. 303–314. Pękowice – Świdnica: Wydawnictwo Profil-Archeo – Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza.

 

Artykuł zawiera wyniki analizy 239 zwierzęcych szczątków kostnych wydobytych podczas wykopalisk przeprowadzonych w obrębie zniszczonego gródka stożkowatego w Lubrzy, stan. 39, datowanego na XIII–XIV w. Kości pochodziły głównie od ssaków domowych, przede wszystkim bydła, a ponadto od świni i małych przeżuwaczy. Odnotowano także obecność konia i psa. Nieliczne ssaki łowne były reprezentowane przez sarnę, jelenia i dzika. Z ptactwa rozpoznano kurę. W kontekście wiedzy o znaczeniu fauny u ludności wczesnośredniowiecznych osiedli badanego regionu, można stwierdzić, że w badanym późnośredniowiecznym obiekcie źródła surowców zwierzęcych były niemal takie same. Zasadniczą różnicą był znikomy udział ssaków łownych. Część zasad zaopatrzenia w pożywienie była pewną kontynuacją, część jednak była odmienna. Mieszkańcy gródka konsumowali wszystkie partie tuszy. Można jednak przypuszczać, że w przypadku wołowiny bardzo rzadko spożywano głowiznę, doceniano zaś wieprzową. Spożywane porcje mięsa wołowego, sądząc z długości żeber, wynosiły średnio około 12,1 cm. Podczas porcjowania mięsa posługiwano się bardzo ostrymi przyrządami, w tym prawdopodobnie tasakami rzeźniczymi. Jedną z zasadniczych czynności w rozbiorze tuszy było rozcinanie jej na dwie części poprzez cięcia prowadzone po obu stronach trzonów kręgowych. Ze stopek bydlęcych pozyskiwano szpik, o czym świadczą odcięte końce dalsze kości śródstopia. Mięso dostarczane do gródka pochodziło głównie od sztuk wyrośniętych – starszych. Bydło należało do formy niskiej krótkorogiej, powszechnie trzymanej w średniowieczu. Świnia pod względem rozmiarów ciała nie różniła się od innych populacji średniowiecznych. Kości od osobników o wysokości w kłębie około 83 cm mogły pochodzić bądź od rosłych świń, bądź od niskich dzików.

This chapter presents zooarchaeological analysis of 239 animal bone remains retrieved during rescue excavation in Lubrza site 39, in area of motte castle dated to 13th–14th century. They came mainly from domestic mammals, such as cattle, pigs, and small ruminants; bones of a horse and a dog were also observed. Birds were represented only by chicken bones, while not very many game mammals were represented by roe deer, red deer, and wild boar. Comparing all obtained results with similar data for the population of the early medieval settlements of the region, it can be stated that the branches supplying raw animal materials to the examined late medieval defensive seat were almost the same, except for a share of game mammals, which was very low in its kitchen. The inhabitants of the motte-and-bailey castle consumed all parts of the carcass. However, it can be assumed that in the case of beef, brawn was rarely eaten, while the pork headcheese was appreciated. The portions consumed portions of beef, judging by the length of the ribs, averaged approximately 12.1 cm. For portioning, butcher’s cleavers and other very sharp tools were used. One of the essential steps in the dissection of the carcass was to divide it into two parts by cutting both sides of the vertebral bodies. Bone marrow was obtained from bovine feet, as evidenced by the cut ends of the distal metatarsal bones. The meat delivered to the motte-and-bailey castle came mainly from mature, older animals. The cattle belonged to the short, brachycerous breed commonly kept in the Middle Ages. The pig did not differ from other medieval populations in terms of body size. Bones from individuals of about 83 cm of withers height could come from either large pigs or short wild boars.