Militaria / Weaponry
by Arkadiusz Michalak 
1
1 – Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze, ul. Długa 27, 66-008 Świdnica
In: A. Michalak (ed.) 2022. Castrum Lubenov. Tragiczne dzieje średniowiecznej wieży w Lubrzy, pp. 215–252. Pękowice – Świdnica: Wydawnictwo Profil-Archeo – Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza.
W trakcie badań obiektu w Lubrzy wyeksplorowano stosunkowo dużą liczbę militariów. Znalazły się wśród nich elementy broni, takie jak: zbrojnik pancerza typu płaty, 3 ogniwa kolczug, grot spisy szydłowatej, grot oszczepu lub włóczni, 5 fragmentów toporów, 2 czosnki, 3 okucia pochwy puginału, ponad 110 grotów broni strzelczej. Stwierdzono ponadto szereg elementów oporządzenia jeździeckiego: 4 strzemiona, 8 fragmentów ostróg i 8 elementów ich wiązań, 6 sprzączek z rzędu końskiego, 9 fragmentów wędzideł, 15 fragmentów podków. W elementach rycerskiego ekwipunku niczym w soczewce skupiają się ważne elementy kultury średniowiecza, mówiące o właścicielach, poziomie kowalstwa, symbolice czy mentalności. Analizowany zbiór militariów z Lubrzy stanowi niezwykle interesujące świadectwo zasobów uzbrojenia niewielkiego obiektu obronnego z 2. połowy XIII–XIV w., ekwipunku przechowywanego najpewniej na potrzeby właściciela i niewielkiego, kilkuosobowego pocztu. Znajdują się wśród nich przedmioty, które mogłby być wykonane lokalnie (może nawet na miejscu), ale również zabytki o klasie wyższej, należące najpewniej do lepiej sytuowanego mieszkańca wieży, być może nawet jej właściciela lub zarządcy, które reprezentują wysoką kulturę rycerską typową dla elit ówczesnego świata. Niewykluczone, że kilka grotów bełtów noszących ślady uderzeń mogła pochodzić z jakiegoś oblężenia wieży, nieoświetlonego źródłami pisanymi lub świadectwo ćwiczeń dokonywanych przez zbrojną załogę. Trudno jednak, ze względu na brak prawdziwego kontekstu odkrycia tych przedmiotów wnioskować na temat ich realnego przeznaczenia.
During the archaeological investigation in Lubrza, a relatively large number of military paraphernalia was found. Included are elements of arms and armor, namely a plate from a coat of plates, 3 copper alloy mail rings, an awl-pike head, a spear- or javelin head, 5 axe fragments, 2 caltrops, 3 copper alloy ferrules of dagger sheath, and more than 110 bolt and arrow heads. Regarding equestrian equipment, the following were found: 4 stirrups, 8 spur fragments and 8 spur fittings, 6 buckles from a horse harness, 9 elements of bits, and 15 horseshoe fragments. The elements of knightly equipment represent important aspects of medieval culture, while testifying to the lifestyle of the owners of the site, their personality and implied symbolism, as well as the level of local blacksmithing. The analyzed collection of military items from Lubrza is extremely interesting evidence of the armament resources of a small stronghold between the second half of the 13th and 14th century. It was probably maintained for the needs of the owner and his small entourage. These include items that could be made locally (maybe even on site), but also objects of a higher class, probably belonging to the affluent inhabitant of the motte-and-bailey castle, perhaps even its owner or governor. This testifies to a knightly culture of the highest rank, typical of the elites of the world at that time. It is possible that the impact marks found on some of the bolt heads record a siege of the castle never recorded in written sources, or bare witness of an exercise by a local armed crew; however, due to the lack of detailed context for these objects, it is difficult to infer as to their real purpose.