DOI: 10.33547/Igolomia2021.15
Celnica na granicy imperium – Muzeum św. Brata Alberta w Igołomi
Customs house on the border of the empire. The Museum of St. Brother Albert
in Igołomia
by Andrzej Siwek 
1
1 – Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Historii Sztuki, ul. Grodzka 54, 31-001 Kraków
In: K. Tunia (ed.), Kartki z dziejów igołomskiego powiśla / Cards from the history of Igołomia region on the Vistula River, wydanie 2, Igołomia – Pękowice: Profil-Archeo, 2021, pp. 277-290.
W 1815 r. Igołomia stała się wsią nadgraniczną. Władze Królestwa Polskiego, a następnie administracja carska zlokalizowały we wsi komorę celną, której zadaniem była obsługa ruchu towarowego z terenów Rzeczpospolitej Krakowskiej i zaboru austriackiego do zaboru rosyjskiego. W latach 1844–1846 funkcję naczelnika komory celnej I klasy w Igołomi pełnił Wojciech Chmielowski, ojciec Adama, przyszłego Świętego Brata Alberta. Adam urodził się tu 20 VIII 1845 r. Krótki pobyt w Igołomi nie zaważył na jego losach, jednak historyczne miejsce urodzenia zostało otoczone pamięcią. Gdy w 1986 r. Siostry Albertynki podjęły posługę w Igołomi stopniowo ową pamięć umacniano. W 1994 r. powstał tu nowy dom zakonny Sióstr Albertynek, a w 1995 r. Muzeum św. Brata Alberta, które ulokowano w historycznym budynku komory celnej. Zachowany budynek celny w Igołomi nie był jednak domem, w którym przyszły święty się urodził. Ten budynek uległ rozbiórce już po połowie XIX w. W jego miejsce po 1857 wzniesiono obiekt zachowany do niedawnych czasów. Jednak i jego stan techniczny sprawił, że rozebrano go w 2010 r. W miejsce dawnej komory wzniesiono nowy budynek Muzeum, w którego ekspozycji nawiązano do miejsca urodzenia świętego oraz tradycji komory celnej.
In 1815, Igołomia became a border village. The authorities of the Kingdom of Poland, and then the tsarist administration maintained a customs house in the village. Its role was to facilitate the trade of goods from the territory of the Kraków Republic and the Austrian partition to the Russian partition. In 1844–1846 Wojciech Chmielowski, father of Adam, the future Saint Brother Albert, was the head of the 1st-class customs house in Igołomia. Adam was born here on August 20, 1845. His short time in Igołomia did not affect his fate, but the historical place of his birth was commemorated. When the Albertine Sisters began their service in Igołomia in 1986, this memory was strengthened. In 1994–1995 a new religious house and the Museum of St. Brother Albert were founded. The museum was located in the historic customs building, although the building itself was not the home where the Saint was born. This building was subjected to demolition after the mid-19th century. In its place after 1857, a new customs house was built, which survived until recently, when it was demolished in 2010 and a new museum building was erected in its place. The museum refers to the place of birth of Saint Brother Albert, and part of the exhibition displays the tradition of the customs house.